Op 23 mei 2017 begon mijn vier jaar lange reis op de academie. Een reis waarin voor mijzelf veel veranderd is, niet alleen in hoe ik naar de wereld om mij heen kijk maar ook naar mijzelf. Ook als ik terugkijk naar de projecten die ik heb gedaan waren het allemaal kleine onderzoekjes naar de kern die in mij zit. Zo denk ik bijvoorbeeld aan de minor die ik heb gedaan en hoe de sculpturen en het tekstueel onderzoek mij hebben gebracht tot realisaties over de invloeden die mijn turbulente jeugd op mij heeft gehad. En vooral de voordelen en groei die reflecteren kan brengen.

Reflecteren is een interesse voor mij geworden in deze laatste periode voor mijn afstuderen. Hierbij wordt specifiek ingegaan op de toepassing hiervan in mijn toekomstige werkveld. Omdat dit werkveld erg breed is zal ik mij focussen op mijn stageplaats in het voortgezet onderwijs.

Tijdens mijn vorige stage viel mij op dat de reflectie zoals hij nu gedaan werd door de leerlingen zeer oppervlakkig* en resultaat gebonden is. Nu is het idee van werken met reflecteren niet nieuw en zo zijn er ook al verschillende methodes voor ontwikkeld, kijk bijvoorbeeld naar een ODARR methode waar wij door de assessments heel bekend mee zijn geworden. Voor kunstvakken is het juist van belang om door deze oppervlakkige laag heen te prikken. Om zo tot de ware kern te komen en ervan te kunnen leren.

Leren heeft allemaal met groei te maken en het verdiepen van je denkproces. Dit staat bovenaan waar het kunst vakgebied over gaat, het werken aan de zelfontwikkeling en het begrijpen van de wereld om je heen. Reflecteren is een proces wat deze vorm van leren mogelijk maakt en ons helpt onszelf te positioneren in die wereld en het zelf ontwikkelingstraject. Dit maak het thema van reflecteren cruciaal voor de doelgroep met wie ik ga werken. Mijn doelgroep zal dan ook zijn; leerlingen in de tweede klas van het voortgezet onderwijs (ongeveer 13-15 jaar).

Voor dit onderzoek ben ik aan de slag gegaan met als hoofdvraag;
“Hoe kan ik reflectie bij leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs uitbreiden, naar meer dan: Wat ging goed? Wat ging niet goed? Wat kan de volgende keer beter?“

Dit zal ik onderzoeken door middel van mijn deelvragen;
- Wat is reflecteren en wat brengt dit met zich mee?
- Op welke manieren kun je reflecteren?
- Hoe kan reflectie gestimuleerd worden?
- Hoe reflecteren de leerlingen nu? (op mijn stageplek)
- Waarom reflecteren leerlingen zo ‘oppervlakkig*’?
- Waar bestaat een waardevol reflectiemodel uit?

Deze theoretische informatie zal ik toepassen door middel van het testen van prototypes in de praktijk met mijn doelgroep. Hiermee zal ik testen welke van de door mij uitgezette prototypes het reflecteren het meest uitbreid.

* Hiermee bedoel ik dat er geen persoonlijke ervaring wordt meegenomen, buiten het beoordelen van resultaten. Hierbij wordt oppervlakkig dus het tegenovergestelde van betekenisvol, waarmee ik wil zeggen dat het iets toevoegt aan de groei van de individu.

INTRODUCTIE

projectplan

SWOT analyse

Strength

Het komt voort uit een persoonlijke fascinatie, het onderwerp maakt dus ook deel uit van mijn beroepsvisie. Deze visie wordt toegepast in het meeste wat ik doe. Zelf heb ik de vaardigheid van het perspectief van een ander redelijk goed ontwikkeld. Doordat reflecteren fundamenteel is voor leren maakt het dus een groot deel uit van het ontwikkelproces voor de leerlingen.

Weakness

Wat ik nog zou kunnen uitbreiden is mijn kennis van hoe reflecteren werkt. En hoe de resultaten zijn wanneer deze wordt toegepast in verschillende situatie. Ook heb ik nog geen ervaring om leerlingen te begeleiden in het proces van reflecteren en hoe het puberbrein werkt in de praktijk.

Opportunity

Wanneer ik goed grip krijg op het onderwerp en het toepasbaar maak, kan ik hiermee een waardevolle bijdragen leveren aan niet alleen de zelfontwikkeling van de leerlingen, maar ook aan mijn collega's als een soort tool in hun toolbelt. De leerlingen kunnen mij daarnaast ook veel leren doordat ik hun manier van werken observeer.

Threats

Het concept van reflecteren is praktisch onmeetbaar omdat we het over een mentaal proces hebben. De doelgroep waarmee ik ga werken hangt vast aan stimulatie van buitenaf om systematisch te reflecteren en dit overgedragen aan een ander. Er kunnen dus dingen verloren gaan tussen mij en de leerlingen door mijn gebrek aan ervaring van het begeleiden.