Bij welk van de drie door mij uitgezette prototypen zullen de leerlingen het meest waardevol* reflecteren?
Door dat ik de leerlingen op een andere manier stimuleer dan dat ze gewend zijn vanuit het ‘how to write a reflection’ document, verwacht ik dat ze proces en handelingsgericht hun reflectie schrijven.
Deze eerste prototypen zal ik door mijn leerlingen van TV2D laten uitvoeren. De leerlingen zullen willekeurig ingedeeld worden in drie groepen, Groep Rood, Geel en Blauw. Dit heb ik bewust gedaan omdat zowel 1/2/3 en a/b/c een bepaald hiërarchie ter sprake brengen, terwijl deze onderzoeken gelijkwaardig zijn. Daarom zal dit verder niet meegenomen worden in de evaluatie van het onderzoek.
Aan het begin wordt de leerlingen verteld wat er van hun verwacht word. Alle drie de prototypen worden doorlopen met de gehele klas voordat ze worden onderverdeeld. De aandacht probeer ik te vestigen op de toepassing van eerlijkheid tijdens het uitvoeren van de prototypen. Hieraan wordt toegevoegd dat de leerlingen niet beoordeeld zullen worden op de uitwerkingen. Hiermee haal ik de extrinsieke beloning weg en hoop ik te voorkomen dat de leerlingen sociaal gezochte antwoorden invullen(Luken 2008).
Deze prototypen zullen vallen onder reflection-on-action omdat er gebruik gemaakt wordt van een analytische blik op situaties die al geweest zijn (Munby 1989).
De uitkomsten zal ik analyseren op waar de focus van de resultaten op liggen en in hoeverre deze nog vergelijkbaar zijn met de methode waarmee ze gewend zijn te werken. De analyse zal ik uitvoeren door middel van het lezen en bekijken van de resultaten en hieruit algemene conclusies trekken.
Voor groep rood heb ik er voor gekozen om handelingen toe te passen die dicht op hetgeen staan wat ze al gewend zijn. Een klassiek reflectie model bestaande uit een textuele begeleiding door het proces. Ik kies ervoor om gebruik te maken van het Gibbs model, dit doe ik doordat er in dit model ruimte is voor subjectieve persoonlijke ervaring. In tegenstelling tot een STARR of een ODARR, waar er puur objectieve ervaringen gevraagd worden. Het Gibbs model werkt vanuit het Kolb’s model van reflectie, dat stelt dat de subjectieve ervaring middelpunt is van het leerproces en helpt met het concreet maken van abstracte concepten (Kolb 1984).
Maar ook omdat je bij dit model heel duidelijk eindigt met een plan van aanpak, dus vraagt het om een gevolg (Dewey 1997). Iets wat er in hun huidige methodiek van werken ontbreekt.
Prototypen Groep Geel
Voor groep Geel heb ik een beeldende methode uitgezet. Ik vraag van de leerlingen om een aantal verkeersborden te ontwerpen, een voor het begin van hun proces, een voor het midden, en een voor het einde. Zo probeer ik hen mee te nemen in het visualiseren van hun werkproces als een soort weg die gelopen wordt. En zo dus ook in het visualiseren van hun reflectieproces. Ook zal het werk bij deze methode de voornaamste manier zijn om hun reflectie te communiceren. Wel vraag ik om aan de hand van een korte titel en beschrijving hun verkeersbord toe te lichten.
In andere onderzoeken (McKay, Loraine en Georgina Barton, 2018) waarin met collage als medium werd gewerkt, viel op door te werken met het creëren van beelden die in relatie staan met henzelf er meer relevantie van het reflecteren werd ervaren. Door het ontwerpen van deze verkeersborden hoop ik hetzelfde effect te krijgen bij mijn leerlingen.
Bij deze groep zullen de leerlingen in duo's worden verdeeld en over elkaar gaan reflecteren. Als uitloper op het idee van een ‘antwoord dagboek’. Waarin op elkaars werk en vraagpunten wordt gereageerd. Uit onderzoek van Lee (2008) aan de hongkongse universiteit in het werken met deze antwoord dagboeken, kwam dat studenten een versterkt gevoel van gemeenschap ervaarde en dat dit ze een verhoogd idee van zelfvertrouwen hadden. Dit voedt een van de fundamentele psychologische behoeftes zoals verwoord door Ryan en Deci (2002), verbondenheid.
De kracht van deze gesprekken zal liggen in de vraagstelling van de gesprekspartner, zoals ook gebruikelijk is wanneer je kijk naar bijvoorbeeld het critical response process, bedacht door Liz Lerman (2003). De vragen helpen om de gesprekspartner een situatie door het perspectief van een ander te zien wat ze dan weer helpt om tot het denkniveau rationaliseren te brengen zoals beschreven door Lee (2005)
Wat wel de intentie, is dat deze feedback die ze krijgen door middel van de kracht van vraagstelling is het zien van hun proces door het perspectief van een ander. Dit kan ze dan helpen met het verdiepen van hun reflectieproces.
Bij de uitvoering van deze opdracht is er ietswat van een hindernis. Doordat tweederden van de leerlingen thuis zitten, in de les via google meets, is het lastig om een peiling te krijgen van hun tijdens het proces.
Bij de leerlingen in de klas kan je nog als het ware over de schouder meekijken. Hier hielp ook bij dat mijn klasgenoot Alex Wijker in de les was, dus had ik een extra paar ogen en oren. Hierdoor kan je makkelijk op leerlingen afstappen die signalen van moeite uiten.
Praktijkonderzoek - Reflectiemethoden
Hypothese
Planning
Prototype - groep Rood
Prototype - groep Blauw
Uitvoering
Evaluatie - Algemeen
Situatie
De leerlingen werken met een reflectie methode die gericht is op het herhalen en toelichten van hun opdrachten en resultaten.
Taak
Door het gebruik van het Gibbs model wil ik in plaats van de resultaten juist de persoonlijke ervaring naar de voorgrond brengen in het reflecteren.
Acties
Ik formuleerde een handout waarin ik het Gibbs model aanhield. Doordat hier de ervaring is opgenomen in het model, hield ik dus de ruimte voor de leerling om hun persoonlijke ervaring naar voren te brengen. De structuur die dit bood werd gewaardeerd door de leerlingen, omdat ze meer houvast ervaren aan wat ze moesten doen.
Resultaat
Dit resulteerde in dat leerlingen makkelijker het proces konden doorlopen. Ook is het gelukt om de ervaring van de leerling naar de voorgrond te brengen, ik zie dit dan ook als dat ik geslaagd ben in mijn taak. Hiernaast bleef ik alleen wel veel herkennen van hun gebruikelijke methode, doordat er veel informatie over de opdracht werd herhaald zonder te veel in detail te gaan.
Reflectie
Om hierop verder te bouwen moet ik de leerlingen helpen om meer op specifieke ervaringen te reflecteren, en deze verder uit te diepen. DIt kan ik echter al doen door te werken aan de manier waarop ik mijn handout invul. Met name meer het meer specifiek uitspreken van mijn verwachtingen.
STARR reflectie - groep Rood
Lesbrief
Groep Rood
Handout Groep Rood
Groep Geel
Handout Groep Geel
Groep Blauw
Handout Groep Blauw
Onderzoeksvraag
Prototype - Groep Geel
Evaluatie - Prototype Groep Rood
Bij een aantal van de leerlingen in deze groep herkende ik heel sterk de invloed van de aangeleerde methode. En ook dat wanneer er om persoonlijk ervaringen wordt gevraagd er snel wordt gerefereerd naar frustratie, wat vooral voorkomt vanuit het ‘vast zitten’ in het proces. Wel herkenden ze dat de manier waarop ze hieruit zijn gekomen is door middel het doen van verder onderzoek om op die manier inspiratie op te doen.
Wel zag ik een hoop herhaling van de gegeven opdrachten, en deze te omschrijven, waar dit niet nodig had geweest. Dit zou ik de volgende keer beter verduidelijken in de handout, dat er meer op een bepaalde situatie ingegaan wordt in plaats van de gehele periode. De opmerking dat deze methode veel op de huidige methode lijkt is meerdere malen voorbij gekomen. Dit kan komen doordat het grootste verschil in de intentie ligt, en ik deze scherper had mogen toelichten.
Wat wel al goed ging bij sommigen en waar ik ook feedback op kreeg is dat door middel van de de structuur van het proces op deze manier uitgewerkt, is dat ze het ervaren als duidelijker en hierdoor een fijnere ervaring hadden.
Evaluatie - Prototype Groep Geel
Waarbij de andere groepen de nadruk vooral lag op de resultaten en hoe ze daar gekomen waren, lag bij groep Geel de nadruk vooral op het totale werkproces.
Het werd ervaren als leuk, de vrijheid die het bood en dat ze bezig waren met een maakproces hielpen hier toe. Het is iets anders dan wat ze gewend zijn, dus ik kan me dit voorstellen. Toch werd dit prototypen nog ervaren als lastig. Ook dit kan ik me voorstellen, ze worden uitgedaagd om op een andere manier te kijken op de afgelopen periode dan dat ze gewend zijn help.
Er werd zelfs door een leerling opgemerkt dat er te weinig ruimte was voor reflectie, waar hij bij de huidige versie zo lang door kan gaan als hij wilt wordt hij door deze methode gelimiteerd. Wel wordt hij hierdoor naar mijn mening uitgedaagd om onderscheid te maken tussen hoofd en bijzaak. Ook wanneer ik terugblik op mijn literatuuronderzoek (Luken 2010) bleek hieruit dat geslaagd reflecteren juist een duidelijk eindpunt heeft en de leerling niet in het gevaar kan komen om in cirkels te blijven ‘reflecteren’. Wat ik denk wel het gevaar is met een “je kan gewoon zolang reflecteren als je wilt” mindset. De vraag is, wordt er onderscheid gemaakt tussen het vastelggen van je process en daadwerkelijk reflecteren?
Evaluatie - Prototype Groep Blauw
Bij deze groep viel mij op dat er meerdere malen werd gerefereerd naar dat aspecten van hun proces goed gingen. Dit verteld mij dat mijn leerlingen al vanuit hun zelf bezig zijn met het beoordelen van hun eigen ervaringen en resultaten.
Hier lieten meerderen weten dat een kijkje krijgen in de keuken van een ander hen heeft geholpen om dan weer dingen van henzelf te herkennen. DIt geeft voor mij aan dat er enigszins een toepassing van verschillende perspectieven heeft plaatsgevonden, wat Lee(2005) indeelt in het diepste denkniveau. En kan je dus stellen dat er gebruik is gemaakt van reflectief denken.
Deze manier doet al veel denken aan de manier waarop een docent bijvoorbeeld een leerling zou helpen, met het verschil dat hierbij de ander ook ervaringen heeft over dezelfde situaties. Het verschil wat ik merkten is dat de leerlingen weinig tot geen feedback over de ander hadden opgeschreven, en het proces van de ander als snel als goed bestempelden. Hier zou wat kritischer gekeken mogen worden op het proces van anderen.
Bij de peerfeedback lees ik meerdere malen terug dat ze het fijn vonden om het op die manier te doen. Hier lichten ze toe dat het helpt om bij een ander een kijkje in de keuken te krijgen en dat dit hun dan weer hielp om op hun zelf te reflecteren. Wat gedeeltelijk deel was van mijn doel voor deze manier van reflecteren.
Evaluatie - Algemeen
Het grootste punt wat ik tegenkwam is dat er opmerkingen werden gemaakt over het belang van reflectie. En dan niet het belang van reflectie in het abstracte gedeelte zo als ik er naar kijk, maar het belang van een reflectie om een zo hoog mogelijk cijfer te halen. Dat de reflectie een onderdeel is van het curriculum en dus ook meetelt voor het cijfer helpt eraan mee om dit idee in het hoofd van de leerlingen te brengen. De theorie van Vallerand (1997) is hier zeer goed in te herkennen. De leerlingen zien het gewenste cijfer als een beloning op het ‘correct’ invullen van de reflectie. Helaas is deze resultaten dan niet te halen of deze correctheid gericht is op het reflecteren zelf, of op de antwoorden die ingevuld worden.
Ook wat meerdere malen terug kwam is dat ze opmerkingen maakten over het gemak van het proces. Wat een interessante factor met zich meebracht. Ik wist dat leerlingen het reflecteren zagen als een ‘moetje’ aangezien dit deel was van de opdrachten die ze deden, echter had ik niet overwogen om het gemak hiervan mee te nemen in het ontwikkelen van mijn prototypen. Waarbij je jezelf kan afvragen of dit zou moeten?
Meerdere malen heb ik het woord leuk gelezen kijkend naar de algemene vragen wanneer ik vroeg hoe deze manier van reflecteren ging. Nu is het alleen zo dat je zou kunnen beargumenteren dat dit het geval was omdat ze denken dat dit het sociaal gewenste antwoord is. Ik heb redelijk een goede band met mijn deze leerlingen, dus zou je kunnen zeggen dat ze mij wilden helpen.
Dit leuke zou je echter ook af kunnen schrijven omdat ze bezig waren met een nieuwe manier van denken en dat ze deze uitdaging positief ervaren.
Evaluatie - Prototype - groep Rood
Evaluatie - Prototype - Groep Geel
Evaluatie - Prototype - groep Blauw
Situatie
De leerlingen op mijn stage werken met een reflectie methode die gericht is op het herhalen en toelichten van hun opdrachten en resultaten.
Taak
De manier van reflecteren meer aan laten sluiten op het vak wat ik geef.
Acties
Door de leerling beeldend te laten reflecteren wil ik meer relevantie creëren bij dit beeldende vak. Ook was de manier waarop ik de opdracht uitlegde bedoeld om te helpen met het visualiseren van hun werkproces. Dit bleek vrij uitdagend te zijn voor de leerlingen, doordat ze zowel uitgedaagd werden en gelimiteerd werden. Tegelijkertijd werd het beeldend werken als positief ervaren omdat ze hun creativiteit konden gebruiken.
Resultaat
Hieruit bleek echter wel dat de opdracht ze heeft geholpen bij het visualiseren en dus beeldend maken van hun proces.
Reflectie
Voor de volgende keer zou ik het wat vrijer aanpakken en de vorm van het beeld wat minder sturen. Het idee van een stopbord heeft toch bepaalde invloeden, met name dat ze gefocust waren op het afbeelden van de work flow. Ze zijn wel afgestapt van het herhalen van de opdracht zelf en de resultaten die hieruit gekomen zijn.
Situatie
De leerlingen werken met een reflectie methode die gericht is op het herhalen en toelichten van hun opdrachten en resultaten.
Taak
Door middel van een peer reflectie wil ik de leerlingen helpen met het bekijken van hun proces door de ogen van een ander.
Acties
Ik heb de leerlingen die in het lokaal zaten opgedeeld in tweetallen, en deze aan de hand van wat geschreven richtlijnen in gesprek gebracht. Dit omdat het vertellen en uitleggen van wat en hoe je iets hebt gedaan heel anders is dan het zelf opschrijven. Ook was de mogelijkheid om aan het einde feedback te geven op de ander. De energie tijdens de gesprekken was goed en ook kon ik ze nog begeleiden wanneer ik opmerkten dat ze vastliepen in het gesprek.
Resultaat
Het resultaat was dat door middel van de reacties van de leerlingen ik mijn taak als volbracht kon zien.
Reflectie
Hier neem ik dan ook vooral uit mee de toevoeging van het kijken naar het proces van een ander.
STARR reflectie - groep Geel
STARR reflectie - groep Blauw
Praktijkonderzoek - Tracker